اندازه¬گيري آدنوزين به عنوان نشانه¬ي تشخيص بيماري¬هايي مانند پاركينسون، اسكيزوفرني، ايسكمي، سرطان و ... بسيار حائز اهميت است. در اندازه¬گيري آدنوزين به روش ميكرودياليزي مرسوم معايب زيادي از جمله آسيب به بافت، عفونت بافت و همچنين استفاده از دستگاه¬هاي گران قيمت وجود دارد. از اين رو حسگرهايي كه بتوانند بدون جراحي و قرار دادن گيرنده در درون بافت، با حساسيت بيشتر و گزينش پذيري بهتري آدنوزين را اندازه¬گيري كنند و در عين حال نياز به تجهيزات و دستگاه¬هاي پيشرفته گران قيمت نداشته باشند، ضروري خواهد بود. در اين طرح به كمك خواص ويژه اي از نانوكامپوزيت MWCNTs/ILs/CHIT، آپتاحسگر الكتروشيميايي آدنوزين با هدف اندازه¬گيري بسيار دقيق، گزينش پذير و سريع آدنوزين پيشنهاد شده است. نانوكامپوزيت فوق از مايع يوني به عنوان پيوند دهنده، نانولوله¬هاي چند ديواره كربن، و پليمر زيست سازگار چيتوسان تهيه شده است. در اين روش با بهره¬گيري از علم نانو و الكتروشيمي و به كمك مواد پايدار، زيست سازگار و غير سمي، آدنوزين در محدوده 5/0 تا 400 نانومولار با حدتشخيص 154 پيكومولار اندازه¬گيري شد. استفاده ازخاصيت نانومواد در الكتروشيمي علاوه ‏برايجاد خاصيت الكتروكاتاليزوري مي‌تواند با افزايش سطح، حساسيت اندازه‌گيري را افزايش دهد، در آپتاحسگر ‏ساخته شده با استفاده از سطح نانوكامپوزيت تهيه شده و افزايش سطح موثر آپتاحسگر، حساسيت آن افزايش ‏يافته و گزينش پذيري و دقت شناسايي زيست حسگر نيز بسيار بهبود يافته است. ‏در صورتيكه غلظت آدنوزين در مايعات بيولوژيكي بدن انسان از جمله سرم خون، ادرار، بزاق خارج از محدوده نرمال 50 تا 100 نانومولار باشد، به راحتي توسط اين سيستم تشخيص داده مي¬شود. اين طرح به سادگي قابليت صنعتي شدن داشته و از اين حسگر مي¬توان در سنجش تركيب بسيار مهم و حياتي آدنوزين استفاده نمود. نمونه داخلي مشابه آن وجود ندارد و اين طرح براي اولين بار در ايران با زمينه¬ي زيست پزشكي ارائه شده است. آپتاحسگر آدنوزين در ‏ساخت كيت‌هاي تشخيص بيماري‌هاي مختلف از جمله بيماري‌هاي پاركينسون، اسكيزوفرني، ايسكمي، سرطان و ... در صنايع آزمايشگاهي و تجهيزات ‏بيمارستاني كاربرد دارد.‏

كوكائين يكي از اعتيادآورترين مواد مخدر در جهان است كه مصرف بيش از حد اين دارو موجب بروز مشكلات قلبي و تنفسي و حتي منجر به مرگ شود. تشخيص و شناسايي مقادير مصرفي اين ماده خانمان-سوز توسط سازمان¬هايي از جمله ستاد مبارزه با مواد مخدر، نيروي انتظامي، پزشكي قانوني، مراكز بهداشتي درماني و كلنيك¬هاي ترك اعتياد بسيار حائز اهميت است. از اين رو ساخت حسگرهايي كه بتوانند با حساسيت بيشتر و گزينش پذيري بهتري كوكائين را اندازه¬گيري كنند و در عين حال نياز به تجهيزات و دستگاه¬هاي پيشرفته گران قيمت نداشته باشند، ضروري خواهد بود. در اين طرح به كمك خواص ويژه اي از نانوكامپوزيت MWCNTs/ILs/CHIT، نانوآپتاحسگر الكتروشيميايي كوكائين با هدف اندازه¬گيري بسيار دقيق، گزينش پذير و سريع كوكائين ساخته شده است. نانوكامپوزيت فوق از مايع يوني به عنوان پيوند دهنده، نانولوله¬هاي چند ديواره كربن، و پليمر زيست سازگار چيتوسان تهيه شده است و قادر است بستر مناسبي را براي اندازه¬گيري كوكائين در محدوده از 2 نانومولار تا 5/2 ميكرومولار با حدتشخيص 150 پيكومولار فراهم كند. استفاده از اين نانوكامپوزيت به دليل داشتن نانولوله¬هاي كربن با ويژگي¬هاي بي¬نظير مي‌تواند با افزايش سطح، حساسيت اندازه‌گيري را افزايش دهد، و سبب افزايش گزينش پذيري و دقت شناسايي زيست¬حسگر شود. همچنين از نانوذرات نقره كه مطابق با اصول شيمي سبز طراحي شده است جهت تقويت سيگنال الكتروشيميايي استفاده شده است. ‏با قرار دادن يك قطره از سرم خون فرد معتاد روي سطح طراحي شده در زمان 45 دقيقه مقدار كوكائين مصرف شده اندازه¬گيري مي¬شود. در مواردي ديده شده است كه فرد معتاد با روشهاي نامتعارف مصرف كوكايين را بلاك مي¬كند. نانوآپتاحسگر طراحي شده به دليل داشتن مولكولهاي آپتامر كه فقط ويژه¬ي كوكايين است فقط مي¬تواند كوكايين را تشخيص دهد و ديگر عوامل بلاك كننده قادر به ايجاد مزاحمت نخواهند بود. اين طرح براي اولين بار در ايران با زمينه¬ي زيست پزشكي ارائه شده است, به سادگي قابليت صنعتي شدن داشته و نمونه داخلي مشابه آن وجود ندارد. حضور مواد ارزان, زيست سازگار و غير سمي از ديگر مزاياي اين كيت تشخيصي است. استفاده از ريبوفلاوين به عنوان يك ماده زيست سازگار به عنوان پروب ردوكس الكتروشيميايي براي اولين بار در دنيا جهت طراحي نانوآپتاحسگرهاي الكتروشيميايي به كار گرفته شده است. نانوآپتاحسگر طراحي شده در ‏ساخت كيت‌ تشخيصي ماده مخدر كوكائين در ستاد مبارزه با مواد مخدر, مراكز آزمايشگاهي و تجهيزات ‏بيمارستاني كاربرد دارد.‏

مصرف بي‌رويه ايبوپروفن به عنوان يكي از پرمصرف¬ترين داروهاي ضد درد در جهان منجر به بروز حمله قلبي، سكته، فشار خون بالا، گرفتگي عروق كرونر و ساير بيماري¬هاي قلب و سيستم گردش خون تا سه برابر و همچنين خطر ابتلا به سكته قلبي تا چهل درصد مي¬شود. با توجه به اهميت تشخيص و اندازه¬گيري ايبوپروفن به يك روش ساده و گزينش¬پذير نياز مي-باشد كه در مدت زمان كوتاهي بتواند مقدار اين ماده را در نمونه¬هاي بيولوژيكي انساني به راحتي اندازه¬گيري كرده و خطر بروز حملات قلبي را كاهش دهد. حسگر طراحي شده از نانوذرات طلا و آپتامر ويژهي ايبوپروفن، جهت سنجش الكتروشيميايي ايبوپروفن در نمونه¬ي سرم خون انساني استفاده شده است كه قادر است ايبوپروفن را در محدوده 005/0-7 نانومولار با حدتشخيص 5/0 پيكومولار اندازه گيري كند. حسگر پيشنهادي تاكنون هيچ نمونه¬ي مشابه داخلي نداشته و براي اولين بار در ايران اجرا شده است. اين كيت تشخيصي به سادگي قابليت صنعتي شدن داشته و مي¬تواند در جلوگيري از بروز حملات قلبي به واسطه مصرف بي¬رويه اين دارو موثر باشد.

نانوحسگر سنجش داروي ضد افسردگي سرترالين جهت تشخيص سريع خودكشي¬هاي ناشي از اوردوز آن ساخته شده است. سنجش چشمي سرترالين توسط نانوپروب حاصل از نانوذرات هسته-پوسته طلا@نقاط كربني (AuNPs@CDs) صورت مي¬گيرد. اين نانوپروب تحت روشي مقرون به صرفه و سازگار با محيط زيست با استفاده از ضايعات پالپ ميوه ليمو شيرين سنتز شده است. پارامترهاي مؤثر بر فرآيند سنجش (حجم نانوپروب، غلظت بافر و زمان انكوباسيون) با روش طرح مركب مركزي (CCD) جهت شبيه‌سازي شرايط سنجش احتمالي بهينه شدند. جهت ارزيابي سبز و ايمن بودن نانوحسگر معيارهاي شاخص روش تجزيه¬اي سبز تكميلي (ComplexGAPI) و رويكرد سبز تجزيه¬اي (AGREE) مورد بررسي قرار گرفتند. افزودن سرترالين با غلظت‌هاي مختلف به نانوپروب، پيك جذبي در طول موج 560 نانومتر با رنگ بنفش را ظاهر مي¬كند كه نسبت به نانوپروب‌ (در 530 نانومتر با رنگ صورتي) متفاوت است. تغييرات جذب حاصل رابطه خطي خوبي با افزايش غلظت سرترالين از 1ميكرومولار به 35ميكرومولار با حد تشخيص 100نانومولار دارد. الگوي تغيير رنگ واضح از صورتي تا بنفش به سادگي با چشم غيرمسلح قابل ديدن است كه امكان سنجش بصري سرترالين را فراهم مي‌كند. اين نانوحسگر قادر به سنجش غيرتهاجمي كمي و كيفي سرترالين در برخي از مايعات زيستي انسان مانند ادرار، بزاق و سرم خون مي¬باشد.